Makale oldukça iyi yapılandırılmış fakat bilimsel terminoloji ile halk arasında kullanılan terimler karıştırılmış gibi görünüyor. Örneğin ‘nötr seven türler’ ifadesi yerine ‘nötr pH aralığında yaşamayı tercih eden türler’ daha açıklayıcı olabilirdi. Ayrıca suyun toplam sertliği (GH) konusu tamamen göz ardı edilmiş; oysa bu parametre özellikle discus ve melek balıkları için oldukça kritik öneme sahip bir konu. Japon balıklarının yumurtlama özelliklerine değinilmiş ama yumurtaların sağlıklı şekilde gelişmesi için gerekli çevresel şartlara dair bir bilgiye rastlanmıyor. Bu tarz detaylar eklenseydi, makale hem hobiye yeni başlayanlara hem de profesyonellere hitap edebilirdi.

‘Beta Balığı’nın bakım koşulları basitçe açıklanmış olsa da bu popüler türün stres yönetimi üzerine daha fazla bilgi verilmeli diye düşünüyorum. Küçük hacimli tank önerileri genelde yaygın olsa da betaların doğasında geniş alanlarda yüzmek olduğunu unutmamalıyız ve bu onların doğal davranışlarını sergileyememesine sebep olabilir. Su sıcaklığının düzenlenmesi konusundaki öneriler faydalı fakat ani sıcaklık değişimlerinin etkileri hiç ele alınmamış ki bu durum beta balıkları gibi hassas türler için ölümcül olabilir! Beta yemleri konusunda ise içeriklerin protein oranına göre sınıflandırılması konusuna hiç yer verilmemiş; doğru beslenme onların ömrünü uzatır.

‘Melek Balığı’nın bakım koşullarına değinilmiş olması güzel fakat çift halinde yaşamaları gerektiği bilgisi yalnızca başlangıç seviyesindekilere hitap ediyor gibi görünüyor! Aslında melek balıkları sosyal bir yapıya sahiptir ve karma tanklarda diğer barışçıl türlerle uyum içinde yaşayabilirler; bu özellik yazıda vurgulanmalıydı diye düşünüyorum! Aynı zamanda minimum akvaryum boyutları belirtilse de yatay alanın genişliğinin önemine hiç değinilmemiş çünkü dikey yüzme alanına ihtiyaç duyan türlerden biri oldukları unutulmamalıdır! Ek olarak üreme döneminde agresifleşme eğilimleri vardır ve bunun önüne geçmek için özel bölge ayrımı yapılması gerektiği bilgisine yer verilmeliydi.

2025 yılı akvaryum balık fiyatları hakkında detaylı bilgiler verilmiş ama fiyatların artış sebebpleri üzerinde fazla durulmamış. Özellikle, ithalat ve yerel üretim farkları fiyatlara nasıl yansıdığı önemlidir. Ayrıca pH seviyeleri belirtilmiş ancak, her tür için ideal pH aralığı daha geniş ele alınmalıdır. Örneğin discus balıkları neden yüksek sıcaklık ve düşük pH seviyor gibi bilimsel açıklamalar eksik kalmış. Bu tür rehberler yeni başlayanlar için çok yararlı ancak daha profesyonel okuyuculara yönelik, biyolojik denge ve su parametrelerini etkileyen faktörler üzerine ek bilgiler eklenmeli. Ayrıca yazıda dekorasyon malzemelerinin kimyasal etkileri hiç ele alınmamış.

Akvaryum hobisi üzerine yazılmış bu rehber genel çerçevede tatmin edici olsa da bazı bilimsel yanlışlıklar içermektedir. Öncelikle Japon balıkları soğuk su balıkları olarak tanımlanmış ancak gerçekte değişken sıcaklıklara oldukça adapte olabilen türlerdir ve optimum sıcaklıkları genellikle 20-24°C arasında değişir, dolayısıyla verilen değerlerin güncellenmesi gerekir. Ayrıca premium türlerden bahsederken Asya menşeli arowana çeşitlerinin CITES kapsamında koruma altında olduğuna dair hiçbir bilgi verilmemiştir ki bu oldukça büyük bir eksikliktir zira uluslararası ticareti sıkı denetimlere tabidir ve ithalat izinleri olmaksızın satışı yasa dışıdır. Makalede belirtilen maliyet hesaplamaları da gerçek piyasa koşullarına tam anlamıyla uymamakta; özellikle elektrik tüketimi hesaplanırken kullanılan ekipmanın watt bazında ayrıntılı analizi yapılmamış ki bu uzun vadede ciddi bütçe planlaması yapan hobiciler için önemli bir konudur.

Makale bilgilendirici olmuş ama birkaç noktaya dikkat çekmek istiyorum çünkü akvaryum hobisi sadece balık almakla bitmiyor asıl mesele sağlıklı bir yaşam alanı oluşturmakta yatıyor! Öncelikle verilen pH değerleri genel kabul gören aralıklarda olmasına rağmen belirli türlerin hassasiyetlerine göre küçük değişiklikler olabilir örneğin neon tetra’lar genellikle yumuşak ve hafif asidik suları tercih eder ama burada bu konu çok yüzeysel geçmiş ayrıca discus balıkları için sadece sıcaklık değil aynı zamanda suyun mineral dengesi de çok kritik bir faktördür! Fiyatlandırmalar konusunda ise ithalat yasakları veya ekonomik krizlerin etkileri hesaba katılmış mı emin değilim çünkü son yıllarda özellikle egzotik türlerde ciddi fiyat artışları yaşandı! Son olarak filtre sistemlerinden bahsedilmiş ama hangi tür tanklar için hangi filtre tipinin uygun olduğu hakkında yeterli ayrıntıya girilmemiş biraz daha derinlemesine analiz yapılabilirdi!

Makaledeki fiyat verileri oldukça ilginç ve piyasadaki değişimleri anlamamıza yardımcı oluyor, ancak bazı türlerin fiyatlarının belirlenmesi konusundaki metodolojiye dair daha fazla bilgi verilmesi gerekirdi. Özellikle premium kategoride listelenen discus ve arowana gibi türlerin maliyetleri, uluslararası piyasalardaki dalgalanmalardan ne ölçüde etkileniyor belirtilmemiş. Bunun yanı sıra, bakım maliyetlerinde elektrik tüketimi gibi unsurların yalnızca tahmini rakamlar üzerinden verilmesi yerine farklı akvaryum setuplarına göre detaylandırılması daha faydalı olurdu. Ayrıca su değerleri hakkında verilen bilgiler genel olarak doğru olsa da, bazı türler için daha spesifik parametreler belirtilmesi gerektiğini düşünüyorum. Örneğin, discus balıkları için suyun iletkenlik değeri de oldukça önemli bir faktördür ancak bu makalede bu konuya değinilmemiş. Dolayısıyla içerik kapsamlı olsa da bazı teknik detayların daha derinlemesine incelenmesi yararlı olacaktır.